Kỹ thuật trồng dừa đóng vai trò then chốt quyết định đến năng suất và chất lượng của vườn dừa sau này. Dừa là loại cây thân thuộc, gắn bó lâu đời với người dân Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Với khả năng thích nghi tốt, ít kén đất và dễ chăm sóc hơn nhiều loại cây ăn trái khác, cây dừa mang lại nguồn thu nhập ổn định và bền vững. Vậy đâu là kỹ thuật trồng dừa đạt chuẩn?
Chọn giống dừa và điều kiện canh tác lý tưởng
Việc lựa chọn giống và thiết lập môi trường sống lý tưởng là hai bước đầu tiên và quan trọng nhất trong kỹ thuật trồng dừa.
Lựa chọn giống dừa chất lượng
Để đảm bảo năng suất, cần chọn những giống dừa khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng và phù hợp với mục đích kinh doanh (lấy nước, lấy dầu, dừa sáp…). Các giống dừa phổ biến hiện nay bao gồm Dừa Xiêm Xanh Lùn, Dừa Dứa, Dừa Mã Lai…
- Tiêu chuẩn cây giống: Chọn những cây đã nảy mầm tốt, có từ 3-4 lá trở lên, chiều cao tối thiểu khoảng 50cm.
- Trái giống: Trái phải đồng đều, không bị sâu bệnh, có độ tuổi từ 10-12 tháng, đã được ươm trong môi trường tốt (túi bầu hoặc vườn ươm). Khi bứng, cần cắt rễ sát trái để kích thích rễ mới phát triển nhanh hơn.
Điều kiện đất đai và khí hậu
Dừa là cây dễ tính, nhưng để đạt năng suất tối đa, cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Đất đai: Thích hợp nhất là đất thịt pha cát, đất phù sa ven sông, có hàm lượng hữu cơ cao và đặc biệt là giàu Kali. Tầng canh tác cần dày tối thiểu 0,5m. Khả năng thoát nước tốt là yếu tố then chốt, tránh ngập úng lâu ngày.
- Độ pH: Lý tưởng từ 5.5 – 7.0.
- Khí hậu: Cây dừa ưa khí hậu nóng ẩm, nhiệt độ trung bình khoảng 24 độ C đến 28 độ C. Cần đủ ánh sáng, tối thiểu 2.000 giờ nắng/năm. Độ ẩm không khí cao (80-90%) giúp giảm rụng trái non.
Việc nắm vững các yếu tố này giúp tối ưu hóa kỹ thuật trồng dừa ngay từ bước chuẩn bị đầu tiên.
Chuẩn bị đất trồng và mật độ phù hợp
Chuẩn bị đất đúng cách sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của cây dừa.
Kỹ thuật làm đất và chuẩn bị hố trồng
Thời gian chuẩn bị hố nên thực hiện trước khi trồng 15-20 ngày.
- Với vùng đất thấp, thường bị ngập: Cần lên liếp hoặc đắp mô. Mô có đường kính khoảng 0,6 – 0,8m, cao 0,3 – 0,5m, giúp cây thoát nước tốt.
- Với vùng đất cao, thoát nước tốt: Đào hố trồng với kích thước tối thiểu 60x60x60cm.
- Bón lót: Trộn đều đất mặt với phân hữu cơ hoai mục (10-20kg/hố), Super Lân (0,5kg/hố) và một ít Kali (0,2kg/hố). Sau đó, lấp hỗn hợp này vào hố hoặc mô và để ổn định.
Mật độ và khoảng cách trồng
Khoảng cách trồng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hấp thụ ánh sáng và dinh dưỡng của cây.
- Mật độ: Tùy thuộc vào giống dừa (dừa lùn hay dừa cao) và điều kiện đất đai.
- Dừa Xiêm Lùn/Dừa Dứa: Khoảng cách phổ biến là 5x5m hoặc 5x6m.
- Dừa Cao (Dừa Ta): Cần khoảng cách rộng hơn, khoảng 6x7m hoặc 7x7m
- Bố trí: Nên trồng theo kiểu hình vuông hoặc kiểu nanh sấu (tam giác lệch). Kiểu nanh sấu giúp cây tận dụng ánh sáng tốt hơn, tăng hiệu quả quang hợp và là một phần quan trọng trong kỹ thuật trồng dừa hiện đại.
Mật độ hợp lý sẽ giúp mỗi cây dừa có đủ không gian để phát triển tán lá và bộ rễ, đảm bảo năng suất cao.
Các bước trồng cây con đúng kỹ thuật
Thực hành chính xác các bước đặt cây con là yếu tố quan trọng quyết định đến tốc độ bén rễ và sinh trưởng ban đầu của cây.
Quy trình đặt cây giống
Sau khi đã chuẩn bị hố hoặc mô:
- Đào hố phụ: Đào một hố nhỏ ở trung tâm mô/hố đã bón lót, có kích cỡ tương đương với trái dừa giống.
- Xử lý cây giống:
- Nếu cây trong bầu nilon: Dùng dao rạch và nhẹ nhàng loại bỏ túi bầu.
- Nếu cây ươm ngoài đất: Cắt các rễ cũ sát gốc (kỹ thuật này đã được đề cập ở phần trên).
- Đặt cây: Đặt cây giống vào hố phụ sao cho phần trái dừa nằm ngang mặt đất hoặc hơi nhô lên một chút. Lưu ý: Không đặt trái quá sâu (cây chậm phát triển) hoặc quá cạn (gốc dễ bị phình to và rễ non dễ bị khô). Đây là một chi tiết quan trọng trong kỹ thuật trồng dừa.
- Lấp đất: Dùng đất xung quanh lấp nhẹ, nén chặt đất quanh gốc để cố định cây.
Cố định và che phủ gốc
- Cắm cọc cố định: Đối với cây giống cao trên 80cm, cần cắm cọc và buộc cố định để tránh gió làm lung lay gốc, đứt rễ non.
- Che phủ: Dùng rơm rạ, cỏ khô, hoặc xơ dừa tủ xung quanh gốc. Việc này giúp giữ ẩm cho đất, hạn chế cỏ dại và bảo vệ rễ non trong giai đoạn đầu.
Áp dụng đúng kỹ thuật trồng dừa trong giai đoạn này giúp cây con nhanh chóng thích nghi với môi trường mới.
Kỹ thuật chăm sóc dừa kiến thiết cơ bản (1-3 năm tuổi)
Giai đoạn kiến thiết cơ bản là thời kỳ quan trọng để tạo bộ khung khỏe mạnh cho cây dừa, đảm bảo năng suất sau này.
Tưới nước và giữ ẩm
- Tưới nước: Trong 3-6 tháng đầu, cây cần rất nhiều nước. Tưới 2-3 lần/tuần tùy theo điều kiện thời tiết và độ ẩm đất.
- Giữ ẩm: Duy trì lớp che phủ (rơm rạ, cỏ khô) quanh gốc và thường xuyên kiểm tra độ ẩm. Mùa khô cần cung cấp đủ nước để cây không bị stress.
Bón phân cơ bản
Trong giai đoạn này, cây dừa tập trung phát triển bộ rễ và tán lá.
- Loại phân: Ưu tiên phân hữu cơ hoai mục kết hợp với phân NPK có tỷ lệ Nito cao (ví dụ NPK 3:1:1), cùng với các nguyên tố vi lượng.
- Liều lượng: Bón 3-4 lần/năm, tăng dần liều lượng theo tuổi cây.
- Năm 1: Khoảng 1-2kg phân NPK/cây/năm.
- Năm 2-3: Khoảng 2-3kg phân NPK/cây/năm.
- Cách bón: Đào rãnh vòng tròn cách gốc khoảng 1-2m, sâu 15-20cm, rải phân và lấp đất lại.
Xới xáo và làm cỏ
- Thường xuyên xới xáo nhẹ quanh gốc (bán kính 1-2m) để làm sạch cỏ và giúp đất thông thoáng, tạo điều kiện cho rễ mới phát triển.
- Tránh sử dụng thuốc diệt cỏ vì có thể ảnh hưởng đến rễ và hệ sinh thái vi sinh vật có lợi trong đất.
Phòng trừ sâu bệnh hại dừa phổ biến
Bảo vệ cây dừa khỏi sâu bệnh là một phần không thể thiếu của kỹ thuật trồng dừa nhằm duy trì sức khỏe và năng suất cây.
Các loại sâu hại chính
Cây dừa thường bị tấn công bởi:
- Kiến Vương (Bọ cánh cứng): Đục khoét đọt non và thân cây, làm cây suy yếu.
- Phòng trị: Thăm vườn thường xuyên, dùng móc sắt bắt kiến vương hoặc dùng thuốc sinh học (như nấm Metarhizium anisopliae) phun vào bẹ lá và đọt non.
- Đuông Dừa: Ấu trùng đuông dừa đẻ trứng vào vết thương của kiến vương, ăn phá phần mềm của đọt non, cực kỳ nguy hiểm và khó trị.
- Phòng trị: Hạn chế tối đa tạo vết thương cho cây. Sử dụng thuốc hạt rải vào đọt non hoặc bẫy pheromone.
- Bọ Dừa (Bọ cánh cứng gây hại lá): Gây hại lá non, làm giảm diện tích quang hợp.
- Phòng trị: Thả thiên địch tự nhiên (bọ đuôi kìm, ong ký sinh) hoặc phun thuốc hóa học đặc trị.
Biện pháp phòng ngừa tổng hợp
- Vệ sinh vườn: Thường xuyên dọn dẹp lá khô, cây bị bệnh để loại bỏ nơi trú ẩn và sinh sản của sâu bệnh.
- Trồng xen canh: Trồng xen các loại cây ngắn ngày hoặc cây họ đậu giúp hạn chế sự di chuyển của kiến vương.
- Kỹ thuật canh tác: Không bồi bùn quá dày vì có thể gây ngộp rễ, tạo điều kiện cho đuông dừa tấn công gốc.
Việc áp dụng đồng bộ các giải pháp sẽ giúp nâng cao hiệu quả của kỹ thuật trồng dừa trong việc phòng trừ dịch hại.
Kỹ thuật chăm sóc dừa giai đoạn kinh doanh (từ 4-5 năm tuổi trở đi)
Khi cây dừa bước vào giai đoạn cho trái ổn định, nhu cầu dinh dưỡng sẽ thay đổi, đòi hỏi điều chỉnh kỹ thuật trồng dừa và chăm sóc.
Bón phân giai đoạn ra hoa kết trái
- Nhu cầu dinh dưỡng: Cây cần nhiều Kali (K) và Bo (B) hơn để giúp trái ngọt hơn, dày cơm, tăng tỷ lệ đậu trái và giảm rụng trái non.
- Loại phân: Tăng cường phân Kali sulfat (K2SO4) kết hợp với NPK cân đối (ví dụ NPK 1:1:3) và phân hữu cơ.
- Liều lượng: Khoảng 4-6kg NPK và 2-3kg phân Kali đơn/cây/năm, chia làm 2-3 lần bón.
- Thời điểm: Bón vào đầu và giữa mùa mưa để cây dễ hấp thụ.
Cắt tỉa và vệ sinh vườn
- Cắt tỉa: Cắt bỏ các lá già, khô héo, hoặc các mo hoa đã tàn để tập trung dinh dưỡng nuôi trái và tạo sự thông thoáng cho vườn. Lưu ý, khi cắt tỉa cần tránh tạo vết thương lớn trên thân để ngừa đuông dừa.
- Vét mương và bồi bùn: Đối với vườn dừa miền Tây, việc vét mương và bồi bùn hàng năm là cần thiết để cung cấp thêm phù sa và dinh dưỡng. Tuy nhiên, cần bồi nhẹ nhàng, tránh bồi quá dày gây ngộp rễ.
Việc tuân thủ kỹ thuật trồng dừa chi tiết qua từng giai đoạn sẽ đảm bảo vườn dừa luôn đạt năng suất cao và bền vững theo thời gian.
Kỹ thuật trồng dừa là sự kết hợp hài hòa giữa việc lựa chọn giống tốt, chuẩn bị môi trường sống lý tưởng, thực hiện đúng quy trình trồng và chăm sóc khoa học. Bằng cách áp dụng đầy đủ các hướng dẫn chi tiết từ khâu chuẩn bị đất, đặt cây con, bón phân đúng liều lượng, đến việc phòng trừ sâu bệnh kịp thời, người trồng dừa hoàn toàn có thể xây dựng một vườn dừa năng suất cao, mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài.
SUTECH là đơn vị tư vấn xuất khẩu dừa sang Trung Quốc và các quốc gia khác hiệu quả, uy tín. Chúng tôi hiểu được thế nào là một sản phẩm chất lượng từ khâu sản xuất đến xuất khẩu.
Liên hệ với SUTECH ngay hôm nay tại Hotline 086.129.838 hoặc 0868.221.838 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Fanpage: Sutech – Tư vấn xuất khẩu nông sản & tiêu chuẩn thực phẩm
Youtube: SUTECH – Công ty tư vấn tiêu chuẩn
