Chôm chôm xuất khẩu ngày càng trở thành mặt hàng tiềm năng của Việt Nam. Để chôm chôm xuất khẩu thành công vào các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc…, sản phẩm không chỉ ngon mà còn phải đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng, an toàn thực phẩm và thủ tục kiểm dịch. Bài viết này sẽ tổng hợp những yêu cầu quan trọng mà trái chôm chôm bắt buộc phải đạt để được chấp thuận xuất khẩu, giúp nhà nông và doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.
Các tiêu chuẩn cần đạt để chôm chôm xuất khẩu thành công
Tiêu chuẩn về vườn trồng và canh tác
Giống chôm chôm phải có nguồn gốc rõ ràng, được công nhận chất lượng.
Vùng trồng áp dụng quy trình sản xuất an toàn như VietGAP, GlobalGAP.
Vùng trồng phải được kiểm soát sâu bệnh, không có dịch hại nguy hiểm.
Một số thị trường yêu cầu vùng trồng phải được công nhận và cấp mã số bởi cơ quan quản lý.
Tiêu chuẩn về chất lượng trái
Trái phải nguyên vẹn, không dập nát, hư hỏng.
Vỏ ngoài sạch, không có nấm mốc, côn trùng hay vết bệnh.
Có mùi thơm tự nhiên, vị ngọt đặc trưng.
Trái chín đúng độ, đồng đều về màu sắc và kích thước.
Tiêu chuẩn về kích cỡ và phân hạng
Phân loại theo tiêu chuẩn quốc tế (Codex Alimentarius STAN 246-2005).
Có 3 hạng chính: Extra Class, Class I, Class II.
Kích cỡ xác định dựa trên số lượng trái trên 1 kg hoặc số lượng quả trên một chùm.
Các trái trong cùng một lô phải đồng đều về hình dáng, kích thước, màu sắc.
Tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và kiểm dịch
Không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép.
Trái phải đảm bảo không có sinh vật gây hại, côn trùng, nấm mốc.
Một số thị trường yêu cầu xử lý chiếu xạ để loại bỏ ruồi đục quả và dịch hại khác.
Lô hàng phải có giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật từ cơ quan chức năng.
Tiêu chuẩn về đóng gói, bảo quản và vận chuyển
Bao bì phải sạch, mới, làm từ vật liệu an toàn, không độc hại.
Nhãn mác cần ghi rõ: tên sản phẩm, giống, hạng, xuất xứ, trọng lượng, tên đơn vị sản xuất/đóng gói.
Trong quá trình vận chuyển, duy trì chuỗi lạnh (cold chain) để giữ trái tươi lâu.
Vận chuyển cần đảm bảo trái không bị dập nát, giữ được chất lượng đến tay người tiêu dùng.
Tiêu chuẩn riêng theo thị trường nhập khẩu
Các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản có yêu cầu khắt khe hơn về dư lượng hóa chất, chiếu xạ và truy xuất nguồn gốc.
Doanh nghiệp cần nắm rõ quy định riêng của từng quốc gia để đáp ứng đúng chuẩn.
Trong hợp đồng xuất khẩu cần quy định rõ tiêu chí kiểm định chất lượng trước khi xuất hàng.
Những thách thức và giải pháp khi xuất khẩu chôm chôm
Mặc dù chôm chôm là mặt hàng tiềm năng trong xuất khẩu. Tuy nhiên, hiện nay, trước tình trạng quy định nhập khẩu khắt khe và việc trồng trọt, chăm sóc chưa đạt chuẩn đã dẫn đến nhiều thách thức trong xuất khẩu chôm chôm:
Thách thức trong xuất khẩu chôm chôm
Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng
- Nhiều nông hộ vẫn sử dụng thuốc hóa học chưa đúng quy định, dẫn đến dư lượng cao hơn mức cho phép.
- Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến nhiều lô hàng chôm chôm bị trả về từ các thị trường khó tính.
Bảo quản sau thu hoạch chưa đạt chuẩn
Chôm chôm là loại trái dễ héo, dễ thâm vỏ và giảm chất lượng nếu không được xử lý, bảo quản đúng cách.
Quá trình vận chuyển dài ngày càng làm tăng tỷ lệ hao hụt, giảm giá trị thương mại.
Bao bì và nhãn mác chưa chuyên nghiệp
- Nhiều sản phẩm đóng gói chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế, bao bì thiếu tính thẩm mỹ hoặc không đảm bảo an toàn thực phẩm.
- Nhãn mác thiếu thông tin cơ bản, dẫn đến khó khăn trong việc tiếp cận các thị trường cao cấp.
Thiếu truy xuất nguồn gốc và đăng ký vùng trồng
- Một số vùng trồng chưa được cấp mã số, cơ sở đóng gói chưa được chứng nhận đạt chuẩn.
- Việc thiếu minh bạch trong truy xuất nguồn gốc làm giảm niềm tin của đối tác nhập khẩu.
Giải pháp nâng cao chất lượng chôm chôm xuất khẩu
Kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật
- Áp dụng nghiêm ngặt quy trình canh tác theo VietGAP, GlobalGAP.
- Ưu tiên sử dụng chế phẩm sinh học thay thế hóa chất độc hại.
- Thực hiện ghi chép nhật ký sản xuất để dễ dàng kiểm soát.
Đầu tư hệ thống bảo quản sau thu hoạch
Xây dựng kho lạnh, trang bị thiết bị hiện đại để bảo quản chôm chôm tươi lâu.
Áp dụng chuỗi lạnh (cold chain) trong toàn bộ quá trình vận chuyển.
Đào tạo nhân công kỹ thuật sơ chế và xử lý sau thu hoạch.
Chuẩn hóa bao bì và nhãn mác
- Sử dụng bao bì mới, sạch, an toàn và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
- Ghi nhãn rõ ràng: tên sản phẩm, giống, hạng, xuất xứ, trọng lượng, đơn vị sản xuất/đóng gói.
- Thiết kế bao bì bắt mắt để nâng cao giá trị thương hiệu.
Hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc
- Đăng ký mã số vùng trồng và chứng nhận cơ sở đóng gói theo yêu cầu của từng thị trường.
- Áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc điện tử (QR code) để tăng tính minh bạch.
- Chủ động cập nhật thông tin sản xuất, đảm bảo sự tin cậy từ đối tác nhập khẩu.
Để chôm chôm xuất khẩu thành công và bền vững, không chỉ cần trái ngon mà còn phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an toàn thực phẩm, kiểm dịch, đóng gói và bảo quản. Chủ động nâng cao quy trình từ sản xuất đến vận chuyển sẽ giúp tăng giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường và nâng tầm thương hiệu chôm chôm Việt Nam.
