Ghép sầu riêng là kỹ thuật nhân giống được áp dụng phổ biến nhất hiện nay, giúp rút ngắn thời gian ra trái, đồng thời giữ nguyên đặc tính tốt của giống mẹ. So với việc trồng bằng hạt, phương pháp ghép giúp cây đồng đều hơn, ít biến dị, năng suất và chất lượng trái ổn định.
Với sự phát triển mạnh của ngành sầu riêng Việt Nam – đặc biệt là nhu cầu xuất khẩu sang Trung Quốc – việc nắm vững cách ghép sầu riêng đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp nông dân và nhà vườn nâng cao hiệu quả kinh tế.
Ưu và nhược điểm của phương pháp ghép sầu riêng
Ưu điểm của
So với cách trồng bằng hạt, ghép sầu riêng có rất nhiều lợi thế vượt trội:
-
Giữ nguyên đặc tính giống mẹ: Cây ghép cho trái giống hệt cây mẹ về hương vị, màu cơm, độ ngọt, năng suất, khả năng kháng bệnh.
-
Ra trái sớm: Cây sầu riêng ghép có thể cho trái chỉ sau 3–4 năm trồng, trong khi cây từ hạt mất 6–8 năm.
-
Tính đồng đều cao: Các cây trong cùng vườn có chiều cao, tán lá và thời gian ra hoa khá tương đồng, giúp dễ chăm sóc và thu hoạch.
-
Chịu điều kiện bất lợi tốt: Khi dùng gốc ghép khỏe, cây sầu riêng có thể chịu hạn, chịu úng hoặc kháng bệnh rễ tốt hơn.
-
Hiệu quả kinh tế cao: Năng suất ổn định, thời gian thu hoạch sớm giúp nông dân thu hồi vốn nhanh, lợi nhuận cao hơn trồng cây bằng hạt.
Nhược điểm
-
Đòi hỏi kỹ thuật cao: Nếu thao tác ghép không đúng, tỷ lệ sống của cành ghép sẽ thấp.
-
Chi phí ban đầu cao hơn: Cần chuẩn bị gốc ghép, cành ghép, dụng cụ và nhân công tay nghề cao.
-
Chăm sóc sau ghép tốn công: Giai đoạn cây còn yếu cần che nắng, giữ ẩm và phòng bệnh kỹ lưỡng.
Tuy nhiên, nếu thực hiện đúng quy trình, ghép sầu riêng vẫn là phương pháp ưu việt nhất hiện nay để nhân giống sầu riêng thương phẩm và phục vụ xuất khẩu.
Cách chọn gốc ghép và cành ghép sầu riêng
Chọn gốc ghép sầu riêng khỏe mạnh
Gốc ghép đóng vai trò quan trọng, là nền tảng giúp cây sinh trưởng bền vững.
Tiêu chuẩn chọn gốc ghép:
-
Cây sầu riêng được ươm từ hạt, sinh trưởng tốt, thân mập, rễ cọc phát triển.
-
Không bị sâu bệnh, thân không sần sùi hoặc nứt nẻ.
-
Tuổi gốc ghép đạt 8–12 tháng, đường kính gốc 0,8–1,2 cm.
Một số giống gốc ghép phổ biến:
-
Giống sầu riêng Ri6 hoặc sầu riêng địa phương khỏe mạnh, có khả năng thích nghi tốt với khí hậu Việt Nam.
-
Một số nhà vườn sử dụng gốc sầu riêng “hạt lai” để tăng khả năng chịu úng, chịu phèn.
Chọn cành ghép đạt chuẩn
Cành ghép là phần quyết định năng suất và chất lượng trái sau này, vì vậy cần chọn kỹ:
-
Cành lấy từ cây mẹ khỏe mạnh, đang sinh trưởng tốt, không nhiễm sâu bệnh.
-
Cành không quá non hoặc quá già (khoảng 4–6 tháng tuổi).
-
Đường kính cành ghép tương đương với gốc ghép để dễ tiếp hợp.
-
Nên chọn giống có giá trị kinh tế cao như: Ri6, Musang King, Dona, Monthong, Chuồng Bò…
-
Thời điểm lấy cành ghép tốt nhất là sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế mất nước.
Quy trình ghép sầu riêng đúng kỹ thuật
Chuẩn bị dụng cụ ghép
Trước khi tiến hành ghép sầu riêng, cần chuẩn bị:
-
Dao ghép sắc, đã khử trùng bằng cồn 70 độ
-
Dây nilon mỏng hoặc băng keo chuyên dụng để quấn chặt vết ghép
-
Kéo cắt tỉa, khăn ẩm và chổi nhỏ để làm sạch vết cắt
Các phương pháp ghép sầu riêng phổ biến
Có nhiều phương pháp ghép, nhưng 2 cách sau là thông dụng và đạt hiệu quả cao nhất:
Ghép áp (ghép cành liền thân)
-
Cả gốc ghép và cành ghép đều còn nguyên rễ, được đặt sát nhau và bó chặt tại vị trí vỏ được cắt tiếp xúc.
-
Sau 15–20 ngày, khi vết ghép liền, cắt cành ghép khỏi cây mẹ.
-
Ưu điểm: tỷ lệ sống cao, ít thất bại.
-
Nhược điểm: cần cây mẹ gần gốc ghép, khó áp dụng quy mô lớn.
Ghép nêm (ghép chữ V hoặc chữ T)
-
Cắt đầu gốc ghép theo hình chữ V, sau đó vót cành ghép sao cho khít.
-
Ghép cành vào gốc, dùng băng quấn chặt, tránh hở miệng ghép.
-
Ưu điểm: dễ thực hiện, áp dụng được hàng loạt.
-
Sau 20–30 ngày, nếu vết ghép xanh và ra chồi non là thành công.
Thời điểm ghép sầu riêng thích hợp
-
Thời gian lý tưởng để ghép là đầu mùa mưa (tháng 4–6) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9–10) khi cây sinh trưởng mạnh.
-
Không nên ghép khi trời nắng gắt hoặc mưa nhiều, vì dễ làm thối vết ghép.
Chăm sóc cây sầu riêng sau khi ghép
-
Đặt cây ở nơi thoáng mát, tránh nắng trực tiếp trong 1–2 tuần đầu.
-
Duy trì độ ẩm đất ổn định, tưới phun sương nhẹ hàng ngày.
-
Sau 15–20 ngày, khi chồi ghép bật mạnh, tháo dần băng quấn để tránh siết thân.
-
Khi cây cao 30–40 cm, có thể chuyển sang bầu lớn hoặc trồng ra đất.
Một số lưu ý quan trọng khi ghép sầu riêng
- Giữ dụng cụ luôn sạch và sắc bén
Vết cắt càng gọn, tiếp xúc mô ghép càng khít thì tỷ lệ sống càng cao. Nên khử trùng dao ghép thường xuyên bằng cồn hoặc nước sôi.
- Không ghép khi trời ẩm hoặc mưa kéo dài
Độ ẩm cao khiến nấm bệnh phát triển, vết ghép dễ bị thối hoặc mốc trắng. Nếu bắt buộc phải ghép, nên dùng nilon che chắn.
- Chọn cành ghép cùng kích thước với gốc ghép
Nếu cành quá to hoặc quá nhỏ, mô tiếp xúc không đều, làm giảm tỷ lệ thành công.
- Không để ánh nắng chiếu trực tiếp vào vết ghép
Sau khi ghép, cần che mát bằng lưới hoặc tấm che nhẹ. Ánh nắng gắt có thể làm khô mô ghép, khiến cành héo.
- Kiểm tra định kỳ vết ghép
Sau 10–15 ngày, nếu vết ghép khô nâu là thất bại; nếu xanh và có mầm non, cần tháo băng đúng thời điểm để tránh siết thân.
- Tỉa bỏ chồi mọc dưới vết ghép
Chồi mọc từ gốc ghép sẽ cạnh tranh dinh dưỡng với cành ghép. Cần cắt bỏ sớm để tập trung dinh dưỡng cho mầm chính.
Khi nào nên trồng cây sầu riêng ghép ra vườn?
Khi cây ghép đã cao từ 50–60 cm, chồi ghép phát triển ổn định, lá xanh đậm và thân cứng cáp, có thể đem ra trồng ngoài đất.
Trước khi trồng, nên:
-
Tập cho cây quen dần với ánh sáng tự nhiên (đặt ra nắng nhẹ vài ngày).
-
Bón lót phân hữu cơ, xử lý đất bằng vôi hoặc Trichoderma để hạn chế nấm bệnh.
-
Trồng vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh ngày nắng gắt.
Cây sầu riêng ghép nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật có thể ra hoa sau 3–4 năm, cho năng suất ổn định và chất lượng trái đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
Ghép sầu riêng là phương pháp nhân giống tiên tiến, giúp nông dân rút ngắn thời gian thu hoạch và duy trì chất lượng trái đồng đều. Việc nắm vững kỹ thuật ghép – từ khâu chọn gốc, chọn cành đến chăm sóc sau ghép – là chìa khóa để đạt tỷ lệ sống cao và cây khỏe mạnh.
Trong bối cảnh ngành sầu riêng Việt Nam đang mở rộng mạnh mẽ ra thị trường quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc, việc áp dụng đúng cách ghép sầu riêng không chỉ giúp tăng hiệu quả kinh tế mà còn góp phần xây dựng thương hiệu sầu riêng Việt bền vững, chất lượng và an toàn.
Liên hệ SUTECH tại Hotline 086.129.838 hoặc 0868.221.838 để được hướng dẫn chi tiết.
Fanpage: Sutech – Tư vấn xuất khẩu nông sản & tiêu chuẩn thực phẩm
