Sầu riêng nhiễm cadimi là vấn đề lớn không chỉ riêng của nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp. Mà đây là vấn đề chung của ngành xuất khẩu Việt Nam. Trong bối cảnh Trung Quốc – thị trường tiêu thụ chính – siết chặt kiểm soát chất lượng, việc sầu riêng nhiễm cadimi đang trở thành thách thức lớn nhất đối với ngành xuất khẩu sầu riêng, buộc Việt Nam phải nhanh chóng tìm giải pháp để bảo vệ thương hiệu “vua trái cây” này.
Sầu riêng nhiễm Cadimi là gì?
Cadimi (Cd) là kim loại nặng độc hại, tồn tại tự nhiên trong đất hoặc từ các nguồn vật tư nông nghiệp. Khi tích tụ lâu dài, cadimi có thể xâm nhập vào rễ cây, đi lên thân và quả, dẫn đến hiện tượng sầu riêng nhiễm cadimi.
Trong nhiều năm, sầu riêng Việt Nam là mặt hàng xuất khẩu chủ lực với kim ngạch hàng tỷ USD, đặc biệt sang Trung Quốc – thị trường chiếm hơn 90% tổng giá trị xuất khẩu.
Tuy nhiên, trong năm 2024–2025, tình hình có nhiều biến động khi xuất khẩu sầu riêng giảm mạnh, nguyên nhân chính được xác định là do sầu riêng nhiễm cadimi và vi phạm các tiêu chuẩn kiểm nghiệm an toàn thực phẩm.
Điều này khiến hoạt động xuất khẩu bị chậm lại, chi phí tăng cao và nhiều doanh nghiệp phải tạm ngừng xuất hàng.
Tác hại của sầu riêng nhiễm cadimi
Sầu riêng nhiễm cadimi gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho cả người sản xuất, doanh nghiệp xuất khẩu và uy tín nông sản Việt Nam.
- Lô hàng xuất khẩu sẽ bị từ chối thông quan hoặc buộc phải quay đầu, dẫn đến thiệt hại lớn về chi phí vận chuyển, bảo quản và kiểm nghiệm.
- Sầu nhiễm Cadimi làm giảm thu nhập và mất niềm tin thị trường.
- Sầu riêng nhiễm cadimi làm tăng chi phí kiểm tra, giám sát vùng trồng và khiến nhiều mã số vùng xuất khẩu bị đình chỉ. Điều này làm mất uy tín thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế
- Về lâu dài, nếu không kiểm soát tốt, nguy cơ Việt Nam mất thị phần xuất khẩu sầu riêng vào tay các quốc gia đối thủ như Thái Lan hay Philippines là rất lớn.
Sầu riêng nhiễm Cadimi là lời cảnh tỉnh cho toàn ngành cần sớm hành động đồng bộ để kiểm soát và ngăn chặn sầu riêng nhiễm cadimi ngay từ khâu canh tác.
Nguyên nhân của sầu riêng nhiễm Cadimi
- Phân bón chứa cadimi vượt ngưỡng
Một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến sầu riêng nhiễm cadimi là việc sử dụng phân bón DAP hoặc NPK có chứa kim loại nặng.
Một số loại DAP nhập khẩu có hàm lượng cadimi cao gấp nhiều lần quy định, khi sử dụng lâu dài sẽ khiến cadimi tích tụ trong đất và cây trồng hấp thu vào quả.
- Đất chua, pH thấp làm cadimi dễ hấp thụ
Đất chua (pH 4–5) là điều kiện lý tưởng để cadimi hòa tan mạnh, khiến rễ cây dễ hấp thu.
Nhiều vùng trồng sầu riêng không thường xuyên bón vôi hoặc cải tạo đất, dẫn đến nguy cơ nhiễm cadimi ngày càng tăng.
- Lạm dụng hóa chất kích thích sinh trưởng
Việc ép trái vụ, sử dụng thuốc kích thích ra hoa, phân bón lá và hóa chất không rõ nguồn gốc khiến cây hút dinh dưỡng mạnh, đồng thời hấp thu kim loại nặng nhiều hơn.
Đây là nguyên nhân phổ biến khiến sầu riêng nhiễm cadimi trong những năm gần đây.
- Đất canh tác liên tục, thiếu thời gian nghỉ
Khi đất trồng bị khai thác quá mức, không có thời gian phục hồi hay luân canh, kim loại nặng như cadimi dễ tích tụ, làm tăng nguy cơ ô nhiễm cho cây trồng.
- Ô nhiễm nước tưới và môi trường
Nguồn nước tưới lấy từ khu vực ô nhiễm, gần khu công nghiệp hoặc vùng có nước mặn xâm nhập cũng là tác nhân gây nên tình trạng sầu riêng nhiễm Cadimi
Biện pháp khắc phục tình trạng sầu riêng nhiễm Cadimi
Để đảm bảo sầu riêng Việt Nam đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu và gia tăng chất lượng sầu riêng, cần năng cao và kiểm soát chặt chẽ vấn đề trồng và sản xuất
- Kiểm tra và xử lý đất trồng
Phân tích mẫu đất định kỳ để xác định mức cadimi.
Bón vôi hoặc dolomit nâng pH đất, giúp giảm khả năng hòa tan cadimi.
Sử dụng các vật liệu hấp phụ tự nhiên như tro trấu, phân hữu cơ để “giữ chặt” kim loại nặng trong đất.
- Sử dụng phân bón sạch, an toàn
Lựa chọn phân hữu cơ, phân vi sinh có nguồn gốc rõ ràng.
Không dùng các loại phân bón có nguy cơ chứa cadimi cao.
Bón đúng liều lượng và cân đối dinh dưỡng giúp cây khỏe, giảm hấp thu kim loại nặng.
- Luân canh và phục hồi đất
Xen canh cây họ đậu hoặc cây che phủ giúp cải tạo đất, tăng độ tơi xốp và giảm kim loại nặng.
Cho đất nghỉ định kỳ để cân bằng sinh học và giảm tồn dư cadimi.
- Kiểm soát hóa chất và trái vụ
Giảm thiểu việc ép ra hoa trái vụ bằng hóa chất.
Ưu tiên phương pháp sinh học, tự nhiên để đảm bảo an toàn.
Khi buộc phải sử dụng phân bón lá, nên chọn loại có chứng nhận không chứa cadimi.
- Quản lý nguồn nước tưới
Sử dụng nguồn nước sạch, tránh nước thải công nghiệp hoặc nước ngầm ô nhiễm.
Thiết lập hệ thống thoát nước tốt để hạn chế cadimi từ lớp đất sâu trồi lên.
Sầu riêng nhiễm cadimi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, kinh tế và xuất khẩu của đất nước. Nếu không kiểm soát tốt từ đầu vào đến đầu ra, chúng ta sẽ tiếp tục đối mặt với tình trạng bị “quay đầu” hàng loạt, gây tổn thất lớn về kinh tế và uy tín quốc gia.
Liên hệ SUTECH tại Hotline 0868.129.838 hoặc 0868.221.838 để được hướng dẫn chi tiết.
Fanpage: Sutech – Tư vấn xuất khẩu nông sản & tiêu chuẩn thực phẩm
